ΖΑΖΕΝ
Η εξάσκηση στο Ζαζέν, είναι το μυστικό του Ζεν.
Το Ζαζέν είναι δύσκολο.
Ωστόσο, αν ασκείται κανείς σ' αυτό καθημερινά, αποδεικνύεται πολύ αποτελεσματικό για τη διεύρυνση της συνείδησης και για την ανάπτυξη της διάισθησης.
Το Ζαζέν δεν αποδεσμεύει μονάχα μια μεγάλη ενέργεια - είναι και μια στάση αφύπνισης. Στη διάρκεια της πρακτικής του, δεν πρέπει να επιδιώκει κανείς να φθάσει σε κάτι.
Χωρίς αντικείμενο, αποτελεί απλώς συγκέντρωση στη στάση,
στην αναπνοή και στη συμπεριφορά του πνεύματος.
Η στάση
Καθισμένος στο κέντρο του ζαφού (στρογγυλό μαξιλάρι), σταυρώνεις τα πόδια σε στάση λωτού ή μισού λωτού. Αν συναντήσεις κάποια αδυναμία και σταυρώσεις απλώς τις γάμπες, χωρίς να βάλεις το ένα πόδι σου πάνω στο μηρό, καλό θα ήταν τουλάχιστον, να πιέζεις δυνατά το έδαφος με τα γόνατά σου.
Στη στάση του λωτού, τα πόδια πιέζουν πάνω σε κάθε μηρό, ζώνες οι οποίες περιλαμβάνουν σημαντικά σημεία βελονισμού, που αντιστιχούν στους μεσημβρινούς του σηκωτιού, της σπλήνας και του νεφρού.
Άλλωστε οι σαμουράι δραστηριοποιούσαν αυτόματα τούτα τα κέντρα ενέργειας πιέζοντας τους μηρούς τους επάνω στο άλογο.
Με τη λεκάνη γερμένη μπροστά, στο επίπεδο του πέμπτου οσφυικού, με τη σπονδυλική στήλη καλά τονισμένη στην κοιλότητα της μέσης και τη ράχη όρθια, σπρώχνετε τη γη με τα γόνατα και τον ουρανό με το κεφάλι.
Με το σαγόνι μέσα και με ανορθωμένο τον αυχένα, με την κοιλιά χαλαρή και τη μύτη στην κάθετο του αφαλού, μοιάζει κανείς σαν τεντωμένο τόξο που το βέλος του είναι το πνεύμα.
Αφού πάρετε θέση βάζετε τις κλεισμένες σας γροθιές (σφίγγοντας τον αντίχειρα)πάνω στους μηρούς κοντά στα γόνατα και ταλαντεύετε την ολόισια πλάτη σας αριστερά και δεξιά επτά ή οχτώ φορές, ελαττώνοντας σιγά σιγά την κίνηση ώσπου να βρείτε την κάθετο ισσοροπίας.
Τότε χαιρετάτε (γκασσό), δηλαδή ενώνετε τα χέρια σας μπροστά, παλάμη με παλάμη, στο ύψος των όμων, ενώ τα λυγισμένα σας μπράτσα μένουν εντελώς οριζόντια.
Δεν απομένει, παρά να τοποθετήσετε το αριστερό σας χέρι μέσα στο δεξί, με τις παλάμες στραμμένες προς τον ουρανό, κάθετα προς την κοιλιακή χώρα.
Οι αντίχειρες που βρίσκονται σε επαφή οι άκρες τους, κρατημένοι οριζόντια με ελαφριά ένταση, δε σχεδιάζουν ούτε το σχήμα του βουνού μήτε εκείνο της κοιλάδας. Οι ώμοι πέφτουν φυσικά, σαν σβησμένοι και ριγμένοι πίσω.
Η άκρη της γλώσσας αγγίζει τον ουρανίσκο.
Η ματιά ακουμπά από μόνη της σε απόσταση περίπου ενός μέτρου.
Ουσιαστικά είναι στραμμένη προς τα μέσα.
Τα μάτια μισόκλειστα δεν κοιτάζουν τίποτα,
έστω κι αν από διαίσθηση βλέπουν τα πάντα!
Η αναπνοή
Η αναπνοή παίζει πρωταρχικό ρόλο.
Το ζωντανό ον αναπνέει. Στην αρχή, η πνοή.
Η αναπνοή Ζεν, δεν συγκρίνεται με καμία άλλη.
Αποσκοπεί πρώτα απ' όλα στην καθιέρωση ενός ρυθμού αργού, ισχυρού, φυσικού.
Αν συγκεντρωθεί κανείς σε μια αναπνοή ήρεμη, παρατεταμένη και βαθιά,
η προσοχή εστιάζεται στη στάση και η εισπνοή θα έρθει φυσικά.
Ο αέρας αποβάλλεται αργά και σιωπηλά, ενώ η ώθηση που οφείλεται στην εκπνοή κατεβαίνει δυνατά στην κοιλιά.
Σπρώχνει κανείς προς τα έντερα, προκαλώντας έτσι μια σωτήρια εντριβή των εσωτερικών οργάνων.
Οι δάσκαλοι παραλληλίζουν την ανάσα Ζεν με το μουκάνισμα της αγελάδας ή με την εκπνοή του νεογέννητου που βγάζει μια κραυγή μόλις γεννηθεί.
Αυτή η ανάσα είναι το "ομ", η σπορά, το πνεύμα, πηγή της ζωής.
Η συμπεριφορά του πνεύματος
Η σωστή αναπνοή δεν μπορεί να εκπηγάσει παρά μόνο από μια σωστή στάση. Επίσης, η συμπεριφορά του πνεύματος απορρέει φυσικά από μια βαθιά συγκέντρωση στη φυσική στάση και στην αναπνοή.
Όποιος ανασαίνει σωστά, ζει πολλά χρόνια, έντονα και γαλήνια.
Η άσκηση της σωστής ανάσας καθιστά δυνατή την εξουδετέρωση των νευρικών κλονισμών, την καταδάμαση των ενστίκτων και των παθών, τον έλεγχο της νοητικής δραστηριότητας.
Η εγκεφαλική κυκλοφορία βελτιώνεται σημαντικά.
Ο φλοιός αναπαύεται και η συνειδητή ροή των σκέψεων σταματά, ενώ το αίμα συρρέει προς τα βαθιά στρώματα.
Εκείνα που ποτίζονται καλύτερα ξυπνούν από μια ημιυπνωτική κατάσταση και η δραστηριότητά τους προκαλεί μια εντύπωση ευεξίας, νηφαλιότητας, ηρεμίας. Κάτι σαν το βαθύ ύπνο, ενώ βρίσκεται κανείς σε πλήρη αφύπνιση.
Το νευρικό σύστημα χαλαρώνει, ο "αρχέγονος" εγκέφαλος βρίσκεται σε πλήρη δραστηριότητα.
Γίνεται κανείς δεκτικός και προσεκτικός στον ύψιστο βαθμό, μέσα από κάθε κύτταρο του σώματός του.
Σκέφτεται με το σώμα. ασύνειδα, αφού ξεπεράσει κάθε δυαδικότητα και κάθε αντίφαση, χωρίς να χρησιμοποιεί ενέργεια.
Οι λαοί που αποκαλούνται πρωτόγονοι έχουν διατηρήσει ένα βαθύ εγκέφαλο ιδιαίτερα ενεργό.
Αναπτύσσοντας τον τύπο του πολιτισμού μας, έχουμε εκπαιδεύσει, έχουμε εκλεπτύνει και καταστήσει περισσότερο περίπλοκη τη διάνοια, ενώ έχουμε χάσει τη δύναμη, τη διαίσθηση και τη φρόνηση, οι οποίες συνδέονται με τον εσωτερικό πυρήνα του εγκεφάλου.
Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, το Ζεν είναι ένας θησαυρός ανεκτίμητος για το σημερινό άνθρωπο,
αυτόν τουλάχιστον που έχει μάτια να βλέπει και αυτιά να ακούει.
Με την τακτική άσκηση στο Ζαζεν, του παρέχεται η δυνατότητα να γίνει ένας καινούριος άνθρωπος, ο οποίος επιστρέφει στην αρχή της ζωής.
Μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στη φυσιολογική κατάσταση του σώματος και του πνεύματος (που αποτελούν ένα) συλλαμβάνοντας την ύπαρξη στη ρίζα της. Καθισμένος σε στάση ζα-ζεν, αφήνετε τις εικόνες, τις σκέψεις, τους νοητικούς σχηματισμούς που εκπηγάζουν από το ασυνείδητο, να περνούν σαν σύννεφα στον ουρανό - δίχως να τους αντιτάσσετε και δίχως να γαντζώνεστε απ' αυτούς. Σαν σκιές μπροστά σ' έναν καθρέφτη, οι απόρροιες του υποσυνείδητου περνούν, ξαναπερνούν και χάνονται.
Και φθάνει κανείς στο βαθύ ασυνείδητο, δίχως σκέψη, πέρα από κάθε σκέψη, στην πραγματική αγνότητα.
Το Ζεν είναι πολύ απλό και συγχρόνως, αρκετά δυσνόητο.
Είναι θέμα προσπάθειας και επανάληψης, όπως και η ζωή.
Όταν καθήσεις αδιάσπαστος, χωρίς σκοπό, ούτε πνεύμα ιδιοτέλειας,
αν η στάση σου, η αναπνοή σου και η συμπεριφορά του πνεύματός σου είναι εναρμονισμένες, τότε κατανοείς το αληθινό Ζεν και συλλαμβάνεις τη φύση του Βούδα.
Ταϊζέν Ντεσιμαρού
Το Ζαζέν δεν αποδεσμεύει μονάχα μια μεγάλη ενέργεια - είναι και μια στάση αφύπνισης. Στη διάρκεια της πρακτικής του, δεν πρέπει να επιδιώκει κανείς να φθάσει σε κάτι.
στην αναπνοή και στη συμπεριφορά του πνεύματος.
Στη στάση του λωτού, τα πόδια πιέζουν πάνω σε κάθε μηρό, ζώνες οι οποίες περιλαμβάνουν σημαντικά σημεία βελονισμού, που αντιστιχούν στους μεσημβρινούς του σηκωτιού, της σπλήνας και του νεφρού.
Με το σαγόνι μέσα και με ανορθωμένο τον αυχένα, με την κοιλιά χαλαρή και τη μύτη στην κάθετο του αφαλού, μοιάζει κανείς σαν τεντωμένο τόξο που το βέλος του είναι το πνεύμα.
Αφού πάρετε θέση βάζετε τις κλεισμένες σας γροθιές (σφίγγοντας τον αντίχειρα)πάνω στους μηρούς κοντά στα γόνατα και ταλαντεύετε την ολόισια πλάτη σας αριστερά και δεξιά επτά ή οχτώ φορές, ελαττώνοντας σιγά σιγά την κίνηση ώσπου να βρείτε την κάθετο ισσοροπίας.
Τότε χαιρετάτε (γκασσό), δηλαδή ενώνετε τα χέρια σας μπροστά, παλάμη με παλάμη, στο ύψος των όμων, ενώ τα λυγισμένα σας μπράτσα μένουν εντελώς οριζόντια.
Δεν απομένει, παρά να τοποθετήσετε το αριστερό σας χέρι μέσα στο δεξί, με τις παλάμες στραμμένες προς τον ουρανό, κάθετα προς την κοιλιακή χώρα.
Οι αντίχειρες που βρίσκονται σε επαφή οι άκρες τους, κρατημένοι οριζόντια με ελαφριά ένταση, δε σχεδιάζουν ούτε το σχήμα του βουνού μήτε εκείνο της κοιλάδας. Οι ώμοι πέφτουν φυσικά, σαν σβησμένοι και ριγμένοι πίσω.
Τα μάτια μισόκλειστα δεν κοιτάζουν τίποτα,
έστω κι αν από διαίσθηση βλέπουν τα πάντα!
Το ζωντανό ον αναπνέει. Στην αρχή, η πνοή.
Η αναπνοή Ζεν, δεν συγκρίνεται με καμία άλλη.
Αποσκοπεί πρώτα απ' όλα στην καθιέρωση ενός ρυθμού αργού, ισχυρού, φυσικού.
Αν συγκεντρωθεί κανείς σε μια αναπνοή ήρεμη, παρατεταμένη και βαθιά,
η προσοχή εστιάζεται στη στάση και η εισπνοή θα έρθει φυσικά.
Ο αέρας αποβάλλεται αργά και σιωπηλά, ενώ η ώθηση που οφείλεται στην εκπνοή κατεβαίνει δυνατά στην κοιλιά.
Σπρώχνει κανείς προς τα έντερα, προκαλώντας έτσι μια σωτήρια εντριβή των εσωτερικών οργάνων.
Οι δάσκαλοι παραλληλίζουν την ανάσα Ζεν με το μουκάνισμα της αγελάδας ή με την εκπνοή του νεογέννητου που βγάζει μια κραυγή μόλις γεννηθεί.
Αυτή η ανάσα είναι το "ομ", η σπορά, το πνεύμα, πηγή της ζωής.
Όποιος ανασαίνει σωστά, ζει πολλά χρόνια, έντονα και γαλήνια.
Η εγκεφαλική κυκλοφορία βελτιώνεται σημαντικά.
Ο φλοιός αναπαύεται και η συνειδητή ροή των σκέψεων σταματά, ενώ το αίμα συρρέει προς τα βαθιά στρώματα.
Εκείνα που ποτίζονται καλύτερα ξυπνούν από μια ημιυπνωτική κατάσταση και η δραστηριότητά τους προκαλεί μια εντύπωση ευεξίας, νηφαλιότητας, ηρεμίας. Κάτι σαν το βαθύ ύπνο, ενώ βρίσκεται κανείς σε πλήρη αφύπνιση.
Σκέφτεται με το σώμα. ασύνειδα, αφού ξεπεράσει κάθε δυαδικότητα και κάθε αντίφαση, χωρίς να χρησιμοποιεί ενέργεια.
Οι λαοί που αποκαλούνται πρωτόγονοι έχουν διατηρήσει ένα βαθύ εγκέφαλο ιδιαίτερα ενεργό.
Αναπτύσσοντας τον τύπο του πολιτισμού μας, έχουμε εκπαιδεύσει, έχουμε εκλεπτύνει και καταστήσει περισσότερο περίπλοκη τη διάνοια, ενώ έχουμε χάσει τη δύναμη, τη διαίσθηση και τη φρόνηση, οι οποίες συνδέονται με τον εσωτερικό πυρήνα του εγκεφάλου.
Και φθάνει κανείς στο βαθύ ασυνείδητο, δίχως σκέψη, πέρα από κάθε σκέψη, στην πραγματική αγνότητα.
Είναι θέμα προσπάθειας και επανάληψης, όπως και η ζωή.
Όταν καθήσεις αδιάσπαστος, χωρίς σκοπό, ούτε πνεύμα ιδιοτέλειας,
αν η στάση σου, η αναπνοή σου και η συμπεριφορά του πνεύματός σου είναι εναρμονισμένες, τότε κατανοείς το αληθινό Ζεν και συλλαμβάνεις τη φύση του Βούδα.
Ταϊζέν Ντεσιμαρού
